พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [3. ปัญญาวรรค] 9. วิปัสสนากถา
27. โดยเป็นมูลแห่งความลำบาก 28. โดยเป็นดังเพชฌฆาต
29. โดยเป็นความเสื่อมไป 30. โดยเป็นของมีอาสวะ
31. โดยเป็นของถูกปัจจัยปรุงแต่ง 32. โดยเป็นเหยื่อแห่งมาร
33. โดยเป็นของมีความเกิดเป็นธรรมดา
34. โดยเป็นของมีความแก่เป็นธรรมดา
35. โดยเป็นของมีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
36. โดยเป็นของมีความตายเป็นธรรมดา
37. โดยเป็นของมีความเศร้าโศกเป็นธรรมดา
38. โดยเป็นของมีความรำพันเป็นธรรมดา
39. โดยเป็นของมีความคับแค้นใจเป็นธรรมดา
40. โดยเป็นของมีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา
[38] 1. ภิกษุเมื่อเห็นเบญจขันธ์โดยความไม่เที่ยง ย่อมได้อนุโลมขันติ
เมื่อเห็นว่า ความดับแห่งเบญจขันธ์เป็นนิพพานเที่ยง ย่อม
หยั่งลงสู่สัมมัตตนิยาม
2. เมื่อเห็นเบญจขันธ์โดยความเป็นทุกข์ ย่อมได้อนุโลมขันติ เมื่อ
เห็นว่า ความดับแห่งเบญจขันธ์เป็นนิพพานสุข ย่อมหยั่งสู่
สัมมัตตนิยาม
3. เมื่อเห็นเบญจขันธ์โดยความเป็นโรค ย่อมได้อนุโลมขันติ เมื่อ
เห็นว่า ความดับเบญจขันธ์เป็นนิพพานไม่มีโรค ย่อมหยั่งลงสู่
สัมมัตตนิยาม
4. เมื่อเห็นเบญจขันธ์โดยความเป็นดังหัวฝี ย่อมได้อนุโลมขันติ เมื่อ
เห็นว่า ความดับแห่งเบญจขันธ์เป็นนิพพานไม่เป็นดังหัวฝี
ย่อมหยั่งลงสู่สัมมัตตนิยาม
5. เมื่อเห็นเบญจขันธ์โดยความเป็นดังลูกศร ย่อมได้อนุโลมขันติ
เมื่อเห็นว่า ความดับแห่งเบญจขันธ์เป็นนิพพานไม่มีลูกศร
ย่อมหยั่งลงสู่สัมมัตตนิยาม
